- 24/02/2023 – foto havenkranen © Lucid –
Twee elektrische walkranen uit de collectie historische havenkranen van het MAS krijgen een hernieuwing van hun beschermingsstatuut als monument.
De grootste en meest indrukwekkende collectie havenkranen ter wereld staat in Antwerpen, ter hoogte van Rijnkaai 20. Het agentschap Onroerend Erfgoed vroeg stad Antwerpen om een advies te geven over de geplande bescherming van twee van de kranen. De stad adviseerde de voorgenomen bescherming gunstig.
De historische kranen, 347IA en 371JA, waren al beschermd in 2002, maar in 2018 werden ze verplaatst naar de Rijnkaai om het duurzaam onderhoud te verzekeren. Daar maken ze deel uit van de collectie historische havenkranen van het MAS. Door de verplaatsing beantwoordde het beschermingsbesluit van 30 september 2002 niet meer aan de realiteit. De bescherming als monument hangt namelijk aan de plaats van bescherming. Om het beschermingsbesluit administratief en juridisch in orde te maken zal een nieuw besluit opgemaakt worden met de aangepaste locatie, om de bestaande bescherming verder te zetten.
Historiek
De elektrische walkraan 347IA is het enig nog resterend en goed bewaard voorbeeld van een reeks van acht elektrische kranen uit 1953-1954, uitgerust met een topbeweging met tegengiek. Ze is gebouwd door één van de belangrijke Belgische constructeurs, namelijk het Hobokense bedrijf Titan Anversois. Het was de laatste Antwerpse kranenreeks met een geklonken vakwerkconstructie, voor men overschakelde op gelaste constructies. De kraan stond oorspronkelijk aan het Vierde Havendok.
De elektrische walkraan 371JA is het enig nog resterend en goed bewaard exemplaar van twintig op sporen rijdende elektrische stukgoedkranen uit 1958-1959. De kraan is uitzonderlijk gebouwd door een Duitse firma (Fr. Kocks) in een periode waarin de meeste kranen Boomse kranen waren. Karakteristiek aan deze kraan is dat de topbeweging aan de buitenzijde via een tand/heugel wordt aangedreven. Ze dienden oorspronkelijk op de kaaien van het Leopolddok, waar ze de overslagcapaciteit per shift haast verdubbelden.
Kranen als museumstuk
De unieke Antwerpse kranencollectie vormt de grootste museumcollectie havenkranen ter wereld. Het MAS beheert ondertussen maar liefst 18 havenkranen. Daarvan staan er 14 aan de Rijnkaai, ter hoogte van Hangar 26 en 27. Iedereen kan ze daar gratis gaan bekijken. Voor gegidste kranenwandelingen kan men terecht bij het MAS.
De meest indrukwekkende is de Titankraan, die 40 meter groot is. De kranen werden gerestaureerd door ze te ontroesten en opnieuw te verven. De oudste dateert van 1907, de jongste van 1963.