– 14/09/2023 –
Gisteren ondertekende minister van Noordzee Vincent Van Quickenborne officieel een akkoord omtrent het faciliteren van autonome scheepvaart tussen het Verenigd Koninkrijk, Denemarken en België. Sinds 1 juli 2021 beschikt België, als een van de eerste landen ter wereld, reeds over een wettelijke kader voor proefprojecten met autonome vaartuigen in het Belgisch deel van de Noordzee. Ondertussen keurde DG Scheepvaart al 16 projecten goed. Door de samenwerking met het Verenigd Koninkrijk en Denemarken wordt nu een kader gecreëerd waarmee deze vaartuigen ook gemakkelijker de maritieme grenslijn van België kunnen oversteken.
Maritieme samenwerking met het Verenigd Koninkrijk
In juni van dit jaar sprak minister van Noordzee Vincent Van Quickenborne in Londen met Brits minister Baroness Vere of Norbiton over een betere maritieme samenwerking tussen het Verenigd Koninkrijk en België, waaronder het faciliteren van autonome scheepvaart. Beide landen leggen hun focus op innovatie en spelen hiermee een wereldwijde voortrekkersrol. Dit resulteert nu in een akkoord dat gisteren getekend werd en waar ook Denemarken zich bij aansloot.
Voortaan kunnen Belgische autonome vaartuigen niet enkel de Belgische maritieme wateren bevaren, maar is het ook toegestaan om de grens over te steken. In plaats van twee of drie vergunningen te moeten aanvragen, zal het nu mogelijk zijn om meteen te kunnen aangeven aan welke voorwaarden een autonoom schip moet voldoen om in Britse dan wel Deense wateren te varen. De vaartuigen kunnen zo veilig een groter deel van onze Noordzee ontdekken. Dit is een enorme stap voor autonome zeevaart.
Samenwerking tussen Noordzeelanden zorgt voor een efficiëntere aanpak van deze innovatieve projecten. Het is essentieel om de vaartuigen in te zetten in verschillende maritieme omgevingen. Zo kunnen ze hun capaciteiten benutten en uitbreiden. Er werd tot op vandaag op internationaal niveau nog geen overkoepelend regelgevend kader opgezet voor deze onbemande vaartuigen. Wel is het mogelijk om binnen de verschillende nationale kaders de eerste richtlijnen op elkaar af te stemmen, kennis en goede praktijken uit te wisselen. Men kan zo de voorwaarden en procedures harmoniseren. Het is belangrijk een duidelijk regelgevend kader te bieder over verschillende landsgrenzen heen. Zo tracht men de maritieme sector zo snel mogelijk te innoveren en klaar te stomen voor de toekomst.
België als maritieme wereldspeler
België is een voortrekker wat betreft autonome vaartuigen. Zo voer in 2022 het Belgische onbemande vaartuig Mahi 2 de Atlantische oceaan over, volledig aangedreven op zonne-energie. Dit was een wereldprimeur. Heel wat Belgische maritieme bedrijven investeren ook in deze technologie en behoren zo tot de absolute top in autonome vaart.
Ons land was ook een van de eerste landen ter wereld dat voor dergelijke onbemande vaartuigen een wettelijk kader heeft voorzien. Men testte technologieën uit en zette Remote Operating Centers op punt. DG Scheepvaart onderzocht dit jaar nog hoe deze centers het best worden uitgebouwd. Zij kenden intussen reeds 16 vergunningen toe voor proefprojecten met autonome vaartuigen op zee. De meeste van deze 16 vaartuigen worden ingezet voor wetenschappelijk onderzoek. Dit jaar werden er ook een aantal kleine commerciële projecten toegekend.
Technologie met veel potentieel
Er zijn talrijke voordelen verbonden aan autonome scheepvaart.
- Autonoom varen is goedkoper. Zo blijkt dat goedervervoer 30 tot 40 procent goedkoper kan aan de hand van onbemande schepen. Een crew kan vanuit een controlecentrum aan land verschillende schepen tegelijk opvolgen. Het biedt daarmee ook een oplossing voor het dreigend personeelstekort.
- Autonoom varen is veiliger. Ruim 75 procent van alle ongevallen op zee worden op dit moment veroorzaakt door de mens. Via deze nieuwe technologie kan men vanuit een centraal coördinatiecentrum de schepen bijsturen en controleren. Ongelukken op zee zullen dus ook geen mensenlevens meer kosten. Daarnaast is piraterij niet meer aantrekkelijk. Er is geen stuur om over te nemen en dit soort schepen zijn minder toegankelijk.
- Autonoom varen is duurzamer. Vervoer op de weg belast het milieu veel meer dan vervoer over water. Aangezien scheepvaart goedkoper wordt, zal men ook vaker hiervoor opteren. Het schip kan aan optimale snelheid varen, aangezien het niet meer gelinkt is aan arbeidsuren en dubbele diensten. Zo beperkt men het energieverbruik enorm.
- Autonoom varen is efficiënter. De opkomende automatisering zal ervoor zorgen dat men de scheepsvaart optimaal kan benutten. De planning en organisatie zal soepel en veilig verlopen. De vaartuigen kunnen bijvoorbeeld onderling ‘communiceren’ waardoor er geen wachttijden meer ontstaan aan de havens. De digitalisering zal de maritieme sector fundamenteel wijzigen.
Vincent Van Quickenborne, minister van Noordzee: “Met dit akkoord zetten we opnieuw een belangrijke stap die de verdere ontwikkeling van autonome vaartuigen ondersteunt. De technologische ontwikkelingen en innovaties op zee volgen elkaar in sneltempo op. Als overheid zorgen we voor een gepast regelgevend kader zodat Belgische bedrijven voortrekkers kunnen zijn in deze innovatieve technologie. Het akkoord met het Verenigd Koninkrijk en Denemarken geeft onze bedrijven extra ruimte om hun inspanningen op te drijven. Ik roep andere Noordzeelanden ook op om zich hierbij aan te sluiten.”
foto River Drone © Georges Janssens